به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین سید مفید حسینی کوهساری، درششمین و آخرین نشست از سلسله نشست های «پژوهش و تمدن نوین اسلامی» که به مناسبت نکوداشت هفته پژوهش و به همت معاونت پژوهش حوزه های علمیه و با همکاری پژوهشگاه ها و موسسات مختلف، در مدرسه فیضیه برگزار شد، در این نشست به عنوان عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه با ارائه گزارشی از وضعیت و جایگاه علمی ایران در آمارهای بین المللی، گفت: در گزارشی که جدیداً با عنوان 《ایران ۲۰۴۰》 از سوی دانشگاه استنفورد منتشر شده است، سهم ایران در تولید مقالات علمی عرصه بین المللی در سال گذشته ۲.۷۴ درصد بوده است. و این در حالی است که در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی این آمار یک دهم درصد بود. از جهت کمیت رتبه قابل قبولی را داریم. از نظر تولید مقالات علمی رتبه ایران در دنیا شانزدهم است و اگر میزان ارجاعات به مقالات علمی ایران را بخواهیم لحاظ کنیم، رتبه ما در دنیا هفدهم می باشد.
وی افزود:اما در همان گزارش به کیفیت مقالات ایرانی انتقاد شده است. برخی از این اشکالات درست است، اما در برخی دیگر از شاخص های کیفی مقالات، مقالات ایرانی دارای کیفیت قابل قبول نیز می باشند. یکی از شاخص های کیفی، مقالات پر استناد است. این عنوان در ۱۰ سال گذشته محاسبه می شود. نسبت مقالات پراستناد ایرانی در حدود ۴ درصد است که این هم به نسبت قابل قبول است. به طور کلی وضعیت کمی و کیفی تولیدات علمی ایران بعد از انقلاب رشد قابل قبولی را داشته، اما با این وجود نقاط ضعفی هم داریم که باید آنها را برای رسیدن به وضعیت ایده‌آل رفع کنیم. ایران در میزان تولید کتاب های چاپ اول در یک کشور رتبه یازدهم دنیا را دارد.
مسئول مرکز ارتباطات و بین الملل حوزه های علمیه، با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب و عنوان آن، خاطرنشان کرد: عنوان بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به ما می‌گوید که تابحال فقط یک گام از مسیر انقلاب را برداشته‌ایم و هنوز گام‌های زیادی مانده است. اما هنوز برای رسیدن به ایده‌آل‌های انقلاب اسلامی در نقطه صفر هستیم و در عرصه تولید محتوای علمی بین المللی همان یک گام اول انقلاب را هم بر نداشته‌ایم.
وی بیان داشت: مهمترین نکته در خصوص بین المللی کردن پژوهش این است که پژوهش را یک فرآیند بدانیم. یعنی هر پژوهشی که بخواهد بین المللی باشد، باید یک سری کارها پیش از آن، در حین نگارش آن و پس از تولید آن انجام شود. به عنوان مثال از کارهای قبل از پژوهش می‌توان به رصد و نیاز شناسی و جریان شناسی بین‌المللی، ایجاد نیاز در مخاطب، تربیت محققان و مولفان دارای دغدغه بین المللی و نیز شناخت پروژه های بزرگ بین المللی اشاره کرد. محقق باید با روش‌های پژوهشی روز آشنا باشد و از مصادر و منابع بین‌المللی استفاده کند.
فرصت ها و تهدیدها در عرصه پژوهش بین الملل خیلی زیاد است
دکتر محمدعلی انصاری، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و موسس موسسه بین المللی مطالعات اسلامی نیز در این نشست، با ابراز نگرانی در مورد پژوهش در عرصه بین‌الملل بیان داشت: از کتاب‌ها و مقالات علمی ایران به چه میزان بهره‌برداری می‌شود؟ این مسئله مهمی است. در کشور ما کتاب خوب خیلی کم پیدا می‌شود. فرصت ها و تهدید ها خیلی بیشتر از آنچه ما تصور می کنیم وجود دارند. ما واقعاً کار مفیدی در عرصه علمی انجام نداده‌ایم. به عنوان مثال می‌گویم: کتاب‌هایی ترجمه شده اند، اما ترجمه آنهابسیار ضعیف است.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: قبل از انقلاب بیشتر منابع علمی در مورد دین و مذهب، در مورد مذهب زرتشتی بود و بعد از انقلاب در مورد مذهب تشیع کتاب‌های زیادی نوشته شد، اما متاسفانه مطالبی که در خیلی از کتاب ها نوشته شده واقعا مطالب غیر علمی و سخیفی است. در دهه ۷۰، حدود ۹۰۰ کتاب چاپ شد، اما از جهت علمی و کاربردی بودن واقعاً تعداد کمی از آنها قابل استناد هستند.
وی گفت: موضوعی چون ولایت فقیه را معاندین کار کرده‌اند و در دانشگاه‌های خارج از کشور و با برداشت و جهت‌گیری‌های منفی ارائه می‌شود. اما ما در این موضوع کتاب های قابل استناد و قابل انتشار برای عرضه در فضای بین الملل نداریم. بنابراین فرصت زیاد است. نیاز به تولید محتوا زیاد است و موج اسلام گرایی در کشورهای به ویژه اروپایی ایجاد شده اما متاسفانه فرقه هایی همچون وهابیت در حال بهره‌برداری از این فضا هستند.
انصاری افزود: کتاب باید متناسب با فرهنگ مقصد ترجمه شود. اینها نیازهای ماست و ما منابع آنها را هم داریم. حداقل در حوزه فقه ما بهترین حرف‌ها را برای دنیا داریم. این را از روی تجربه و مشاهده استقبال موجود از آثار ترجمه شده می‌بینیم. باید ما مفاهیم اسلامی را در قالب ادبیات روز و متناسب با فرهنگ مخاطبین در کشورهای دیگر ترجمه کنیم و ارائه دهیم تا نتایج مطلوب‌تری حاصل شود.
